Opinie | Rutte IV in Europa: de nieuwe koers maakt nieuwsgierig

Jaap Jansen | BNR

Na 360 demissionaire dagen hebben we een nieuw kabinet. Het treedt aan kort nadat Duitsland een nieuwe regering kreeg. En vrijwel tegelijk met de lancering van het Franse EU-voorzitterschap.

‘Relance, puissance, appartenance’, roepen de Fransen. Herstel, kracht, saamhorigheid – het klinkt veel steviger dan het Nederlandse ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’. Maar ja, de Franse regeringspartij heet niet voor niets ‘En Marche!’. Daar past trouwens de titel van het Duitse coalitieverdrag weer heel goed bij: ‘Mehr Fortschritt wagen’ – meer vooruitgang aandurven.

Leg je de drie plannen naast elkaar, dan zie je opmerkelijke overeenkomsten. En alle drie onderstrepen: we moeten het sámen doen. En vooral ook: samen in Europa.

Nu heeft elke lidstaat natuurlijk eigen belangen, die niet altijd overeenkomen met die van anderen. In Rutte III wist minister van Financiën Wopke Hoekstra door slim samenspel met kleine landen – ‘Wopke en de zeven dwergen’ – lange tijd de Nederlandse invloed te maximaliseren. Wilden anderen iets realiseren, dan moesten ze die zuinige Hollander meekrijgen.

De Nederlandse opstelling bleek beperkt houdbaar. Waar Duitsland in de besprekingen met Frankrijk eerst dankbaar gebruik maakte van de Nederlandse dwarsliggerij, wekte Hoekstra’s botte opstelling bij het uitwerken van het Europees Herstelfonds steeds meer weerzin. Dat fonds was nota bene een idee van Hoekstra’s toenmalige collega Olaf Scholz, sinds kort de bondskanselier. Wopke en de zeven dwergen werd ‘de Vrekkige Vier’ en ook daar bleef niets van over. Hoekstra maakte excuses en na lang debat in Brussel stemde Rutte in.

Het Nederlandse coalitieakkoord heeft een nieuwe toon. Nederland wil ‘een voortrekkersrol spelen voor en binnen een sterke en slagvaardige Europese Unie’. En koploper zijn bij klimaataanpak, digitalisering, defensie. Hier klinkt de invloed door van het bij de verkiezingen sterker geworden D66, dat ook veel van de bewindslieden levert die hier het initiatief moeten nemen. Rob Jetten op Klimaat, Alexandra van Huffelen op Digitalisering, Kajsa Ollongren op Defensie en vicepremier Sigrid Kaag als opvolger op Financiën van Hoekstra.

Dit maakt nieuwsgierig naar de daadwerkelijke opstelling van Nederland, de komende jaren. Franse kranten schreven de afgelopen dagen opgelucht dat Nederland een tournure heeft gemaakt, een draai naar Europa. Maar als je land automatisch al wordt meegerekend bij de voorstanders van nieuwe plannen, neemt je invloed dan niet af?

Hoe zorgt de nieuwe ploeg van Rutte dat Frankrijk, Duitsland, het Zuiden en het Oosten nog steeds serieus naar de Nederlandse inbreng willen luisteren? Zodat Europese én Nederlandse belangen optimaal en in elkaars verlengde gediend worden.

Er is geen seconde te verliezen. De Fransen hebben de komende weken op cruciale terreinen topoverleg geagendeerd.

En marche, Rutte IV! Mehr Fortschritt wagen!

See omnystudio.com/listener for privacy information.