997. Czy istnieją eksperci od moralności? Część II / prof. Paweł Łuków

Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład prof. Pawła Łukowa, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 18 maja 2020 [1h04min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/czy-istnieja-eksperci-od-moralnosci-czesc-ii/ Prof. Paweł Łuków kontynuuje temat z poprzedniego wykładu. Prelegent rozważa, jakie cechy powinni posiadać eksperci od moralności. Próbuje również określić, do czego eksperci moralni mogą być potrzebni. Odpowiadając na tytułowe pytanie, czyni rozróżnienie między ekspertami moralnymi a ekspertami etycznymi. Ci pierwsi zdaniem prelegenta uosabiają przywódcy religijni, zaś drudzy potrafią sobie wyobrazić, jak być ekspertem od moralności w różnych systemach. Prof. Paweł Łuków kontynuuje rozważania z wcześniejszego wykładu. Rozpoczyna prelekcję od przytoczenia argumentów przeciw tezie, że istnieją eksperci od moralności. Odwołuje się między innymi do platońskiego dialogu Menon. Jak mówi, z dialogu prowadzonego przez Sokratesa wynika, że skoro ludzie się tak czy inaczej wychowują, to nie istnieje tradycja w zakresie tego, co dobre a co złe. W XX w. pojawiły się też poglądy, według których wypowiedzi o dobru i złu nie mogą być prawdziwe ani fałszywe, co również przemawia przeciw tezie o istnieniu ekspertów od moralności. Filozof Gilbert Ryle mówił z kolei, że uczciwy człowiek nie zna się na niczym w szczególności, czego można by mu zazdrościć jako uczciwemu człowiekowi. Filozofowie podnosili też argument, że każde pytanie moralne jest zakorzenione w życiu konkretnej jednostki, wobec czego niemożliwe jest udzielenie porady moralnej. Czy eksperci od moralności są potrzebni? Prowadząc dalej rozważania, prof. Łuków próbuje odpowiedzieć na pytanie, komu w ogóle eksperci moralni mogą być potrzebni. Wskazuje, że mogą przydać się osobom, które muszą podjąć jakaś decyzję, lecz sytuacja je przerasta. Prelegent zaznacza, że nie chodzi o ślepe wykonanie rozkazu, tylko poznanie uzasadnienia decyzji, które umożliwia wzięcie za nią odpowiedzialności. Tutaj prof. Łuków sygnalizuje problem ekspertów performatywnych. Chodzi o osoby, który potrafią osiągnąć zamierzony efekt, ale nie są w stanie tego wyartykułować. Prelegent wskazuje, że zważywszy na powyższe, można określić, jakie warunki powinien spełniać ekspert od moralności. Osoba taka będzie w stanie odpowiedzieć na prośbę o opinię, częściej niż inni będzie udzielała wiarygodnej odpowiedzi, będzie umiała swoje zalecenia uzasadnić. Oprócz tego, sama powinna zrobić to, co zaleca w danej sytuacji. Eksperci mogą mieć jednak rozbieżne opinie, przy zachowaniu pewnego marginesu rozbieżności. Dalej prelegent rozważa, jakie pożytki mogłyby wynikać z faktu, że istnieją eksperci od moralności. Oprócz wskazania, co robić w danej sytuacji, ekspert może również określić problem, zdefiniować go, wskazać odmienność perspektyw. Może też pokazać, że w danej sprawie można docierać do konkluzji różnymi drogami. Czy istnieją eksperci moralni? Czy istnieją więc zdaniem prof. Łukowa eksperci moralni? Prelegent zwraca uwagę, że trzeba odróżnić eksperta moralnego od etycznego. Ten pierwszy potrafi odróżnić lepsze przekonania od gorszych. Natomiast ekspert etyczny to ktoś, kto zbadał rozmaite zagadnienia etyczne. Zna rozbieżne stanowiska i argumenty. Potrafi wyważyć wartość alternatyw i racji. Biorąc pod uwagę powyższe, za ekspertów moralnych można uznać przywódców duchowych wspólnoty religijnej, która opiera się na zbiorze przekonań na temat dobra i zła. Ten rodzaj ekspertów powinien przekładać idee na swoje uczynki. Prof. dr hab. Paweł Łuków - filozof i etyk, wykładowca akademicki w Uniwersytecie Warszawskim i Warszawskim Uniwersytecie Medycznym Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #moralność #etyka #filozofia #utwcc #społeczeństwo